Khi chúng ta nghĩ rằng cảm xúc là điều cần né tránh hoặc xua đi bằng mọi giá, ta có thể thoải mái hơn trong giây lát. Nhưng nó có thể làm hại cho ta về lâu dài. Ví dụ:

- Mỗi khi giận, anh đè nén trong lòng hoặc tìm cách xả giận. Anh không nhận thấy cơn giận và sử dụng nó như một người đưa tin rằng "Có điều gì không ổn!". Đến một ngày, anh không thể kiềm nén nữa. Sau khi nói chuyện với sếp, anh ném chiếc điện thoại thật mạnh vào tường.

- Cô bực bội với đồng nghiệp. Thực ra là cô cảm thấy có lỗi vì không thể có thời gian nhiều hơn bên đứa con mới sinh. Cảm giác này cứ dày vò ám ảnh cô, khiến cô càng thêm nóng nảy với những người xung quanh và không thể tập trung ngay cả khi đang ở cạnh con mình. Cô nghĩ mình là người mẹ tồi và mọi người đang chê trách cô.

- Ông thấy vô vọng khi mỗi ngày đều phải kiểm tra đường huyết. Căn bệnh này sẽ chẳng bao giờ biến mất và ông phải sống với nó suốt đời. Suy nghĩ đó càng khiến ông không có động lực để tuân thủ điều trị của bác sĩ.

Quản lý cảm xúc là một kỹ năng có thể học được.

Nếu biết cách quản lý cảm xúc hiệu quả, chúng ta sẽ đẩy lùi được không chỉ các bệnh tinh thần và bệnh thể chất mà còn thành công và hạnh phúc hơn trong công việc và có các mối quan hệ xã hội tốt đẹp. Vậy làm sao để học cách quản lý cảm xúc hiệu quả?

Dưới đây là 5 cách quản lý cảm xúc mà bạn có thể áp dụng ngay:

1. Gọi tên cảm xúc.

Hãy dùng mẫu câu: "Tôi cảm thấy + {từ chỉ cảm xúc}". Lưu ý, không sử dụng ý kiến cá nhân của bạn. Không phán xét cảm xúc là xấu hay tốt. Ví dụ:

• Hãy viết: "Tôi cảm thấy lo lắng." ✅

• Không viết: "Tôi cảm thấy mình tệ/mọi người nghĩ tôi tệ/Tôi thua thiệt người khác." ❌ (suy nghĩ tưởng tượng, so sánh)

• Không viết: "Tôi lẽ ra không nên thấy tệ như thế này!" ❌ (đánh giá, phán xét)

2. Câu hỏi hành động. Đặt câu hỏi với mỗi cảm xúc bạn ghi:

• Cảm xúc này muốn nói gì với tôi?

• Tôi có thể làm gì để cải thiện tình hình bây giờ không?

  • Nếu có, thì tôi cần làm gì?

  • Nếu không, xem bước 3 👇

3. Chấp nhận cảm xúc.

Đôi lúc, chúng ta chưa thể hành động gì để giải quyết vấn đề ngay lúc ấy, thì ta cần học cách công nhận sự hiện diện của cảm xúc và chờ đến lúc thích hợp để hành động.

4. Tò mò.

Giống như lấy độc trị độc, tò mò về cảm xúc là cách tốt nhất để chấp nhận và quản lý nó. Giữ cho cảm xúc nằm yên một góc cho đến khi bạn biết mình sẽ làm gì với nó. Mỗi ngày, hãy xem cảm xúc như một người bạn thú vị mà bạn muốn làm quen, hãy hỏi:

• Hôm nay cảm xúc của bạn thế nào?

• Nó ở đâu trên cơ thể bạn*?

• Nó có màu gì?

• Nó có hình dạng ra sao?

Nếu bạn gặp khó khăn ở bước này, hãy tập hít thở sâu, tập thiền, hoặc yoga. Hãy tập quan sát cảm nhận trên thân của bạn, vì cảm xúc và cơ thể có liên quan mật thiết với nhau.

Lời kết

Khi bạn đối diện với cảm xúc bằng óc tò mò và không phán xét, không tránh né hay xua đuổi, thì bạn sẽ càng học được nhiều điều về bản thân mình. Khi phần cảm xúc được lắng nghe, được công nhận và góp tiếng nói vào những quyết định hằng ngày, nó sẽ giúp bạn phát huy tiềm năng của mình hơn bao giờ hết.

*Một nghiên cứu thú vị năm 2013 (hình trên) cho thấy mọi người thường cảm nhận hạnh phúc là sự ấm lên trên toàn cơ thể, trong khi buồn bã là sự giảm hoạt động ở tay chân và kinh tởm được cảm nhận ở đường ruột và cổ họng.