Trong bài hôm nay, tôi sẽ nói về năm bước giúp bạn bắt đầu ngay với Obsidian.
Mặc dù phần mềm này có thể trở nên phức tạp hơn khi bạn trở thành một người dùng có kinh nghiệm, 5 bước này có thể đủ dùng cho bạn trong một thời gian và cực kỳ hữu ích cho người mới bắt đầu.
Bạn có thể lấy một chủ đề bất kỳ mà bạn hứng thú để thực hành ngay trong khi đọc bài hướng dẫn này. Giả sử, sau khi đọc một bài báo trên VnExpress về chủ đề: Hy vọng và lạc quan, tôi muốn tìm hiểu thêm về hai khái niệm này và ghi chép vào cơ sở kiến thức của tôi trong Obsidian.
Bước 1: Cài đặt Obsidian và thiết lập vault
Bạn vào trang Obsidian, tải file cài đặt cho Mac OS hoặc Window. Sau đó cài vào máy bạn như với các phần mềm khác.
Khi bạn mở Obsidian, bạn sẽ nhìn thấy màn hình như bên dưới. Bạn hãy nhấn vào tuỳ chọn "Create a new vault". Vault thực chất là những thư mục (folder) mẹ được lưu trữ trong máy tính của bạn, và trong Obsidian thì nó được gọi là một vault.
Bước 2: Tạo ghi chép (note) mới
Trong thư mục mẹ (vault) sẽ có các thư mục con (folder). Trong các folder sẽ có các ghi chú (note). Mỗi note là một file text đơn có thể mở bằng phần mềm đọc text mà bất kỳ máy tính nào cũng có. Tuy nhiên, khi mở bằng Obsidian thì note sẽ có định dạng đẹp và dễ đọc hơn. Các file này gọi là file markdown. Bạn có thể mở các file markdown này bằng các phần mềm ghi chép khác cũng đọc định dạng markdown. Trong Obsidian, có ít nhất ba cách tạo một note mới:
Bấm vào biểu tượng Open a new note ở thanh bên trái góc trên màn hình
Nhấn
Command N(hoặcCtrl Nvới window)Nhấn
[[và gõ tên của ghi chép bạn muốn tạo. Sau đó, click chuột vào ghi chép mới tạo (xem rõ hơn ở bước 3)
Ví dụ: [[Hy vọng]] là một note có tên “Hy vọng”
Bạn sẽ có thể làm việc với một ghi chép trong Obsidian trong chế độ chỉnh sửa (edit mode) hoặc chế độ xem (reading view). Bạn chuyển đổi qua lại giữa hai chế độ này bằng phím tắt Command E (Ctrl E).
Bước 3: Xây dựng mạng lưới kiến thức
Điểm cực kỳ hữu ích của Obsidian là bạn sẽ có thể liên kết một ghi chép với một hoặc nhiều ghi chép khác bằng cách đơn giản. Đó là, bạn nhấn [[ và rồi nhấn tên của ghi chép trong danh sách và chọn ghi chép bạn muốn rồi nhấn Enter. Ví dụ: [[Lạc quan]]. Nếu ghi chép đó chưa có sẵn và bạn muốn tạo một ghi chép mới với tên đó, thì khi bạn nhấn Enter xong, hãy nhấn Command E để bật chế độ Reading View. Sau đó, bạn hơ chuột vào link vừa tạo và bấm vào, thì một ghi chép mới sẽ hiện ra. Tada! Bạn vừa mới tạo một ghi chép mới và liên kết nó với ghi chép đang mở.
Bước 4: Thiết kế note của bạn
Trong Obsidian, bạn có thể định dạng nội dung bài viết bởi các quy ước định dạng của file markdown. Các định dạng này giúp bạn thiết kế và bố cục nội dung ghi chép rõ ràng và dễ đọc. Một số loại phổ biến thường dùng nhất như:
In đậm:
**in đậm**In nghiêng:
*in nghiêng*Highlight:
==highlight==Tiêu đề và heading:
# Header 1## Header 2
Nhúng file hình ảnh:
![tênảnh.png]Nhúng link ngoài:
Nhúng file pdf:
![tênfile.pdf]
Bước 5: Khám phá khu vườn tri thức của bạn
Obsidian cho phép bạn sử dụng các phím tắt để làm được hầu hết mọi thứ mà bạn cần. Việc di chuyển mượt mà này nghe có vẻ đơn giản tuy nhiên nó cực kỳ có ích. Một nguyên tắc trong thiết kế môi trường tư duy mà các nhà sản xuất phần mềm ghi chép lấy làm ưu tiên hàng đầu là giúp cho người dùng làm việc trong trạng thái tự do nhất và với ít sự đứt gãy và phiền nhiễu nhất. Bạn có thể thiết lập phím tắt cho 1001 tính năng bạn cần. Còn tôi hầu như chỉ dùng năm tổ hợp phím sau cho 80% thời gian tôi làm việc trong Obsidian:
Dấu gạch chéo
/hoặc Command P: Mở bảng lệnh (command palette)Command O: Mở một ghi chép bất kỳ từ danh sách sổ xuống (quick switcher)
Command E: Chuyển đổi qua lại giữa reading view và edit mode
Command F: Tìm từ khoá trong file đang mở
Command Shift F: Tìm trong tất cả các file trong Obsidian
Dần dần, bạn sẽ tạo được một mạng lưới các ý tưởng được liên kết với nhau bằng các đường dẫn (links). Bạn có thể biết được một ý tưởng đó có liên quan tới các ý tưởng khác ra sao và bạn đã từng nghĩ gì về ý tưởng đó trong quá khứ. Khả năng di chuyển và liên kết bất tận này cho bạn cảm giác như đang du hành vượt thời gian để nói chuyện với chính bạn ở quá khứ và bạn ở tương lai về mọi thứ mà các bạn cùng quan tâm.
Ghi chép (notes) là loại phản hồi duy nhất mà có sẵn bất kỳ lúc nào bạn cần nó. Đó là cách duy nhất để thực tập kỹ năng tư duy và giao tiếp nhiều lần mỗi ngày. (Tiago Forte)
Khi bạn đã quen thuộc các thao tác cơ bản, bạn có thể thiết lập và tuỳ biến thêm nhiều chức năng khác tuỳ vào nhu cầu cụ thể của bạn. Nhưng tôi tin đây là 5 bước căn bản để làm được khá nhiều điều hay ho và tận hưởng cảm giác ghi chép hiệu quả và viết sáng tạo với Obsidian.