Mơ ước làm cho cuộc sống trở nên đẹp và có ý nghĩa.
Nhưng rồi, khi bạn bắt đầu tiến bước vào con đường đi đến giấc mơ tuyệt đẹp, bạn thấm mệt. Bạn nhận ra có rất nhiều cỏ dại và cây cổ thụ to lớn chắn bước đường bạn. Bạn không còn chút sức lực nào để tiếp tục bước nữa. Việc mơ mộng đã lấy hết năng lượng của bạn. Bạn thấy những bông hoa dại bên vệ đường, chút thức ăn và nước suối. Bạn dừng lại nghỉ chân, rồi bỗng thấy chán chường, tự hỏi:
Tôi phải làm sao để chạm tới ước mơ?
Mơ mộng cũng phải có nghệ thuật (hay khoa học)!
Nhà tâm lý học người Đức Gabriele Oettingen đã trả lời câu hỏi này trong quyển sách Rethinking Positive Thinking xuất bản năm 2014 của bà.
Nếu bạn muốn biến giấc mơ thành sự thật mà không bị mất nhuệ khí trên con đường chông gai thử thách, thì có một câu hỏi mà bạn cần trả lời:
"Cái gì cản đường tôi đạt được giấc mơ của mình?"
Tất nhiên, một câu hỏi nghe có vẻ rất đơn giản và mơ hồ. Bây giờ tôi sẽ hướng dẫn cho bạn bốn bước đặt câu hỏi cụ thể hơn từ cô Gabriele. Bạn có thể dùng bốn câu hỏi này để đạt được các mục tiêu trong các khía cạnh của cuộc sống như tình cảm, công việc, sức khoẻ, và cá nhân. Mục tiêu có thể từ ngắn hạn như mỗi ngày cho đến mục tiêu dài hạn trong vài tháng hay vài năm.
Bước 1: Ước mong của tôi là gì?
Bước 2: Tôi sẽ cảm thấy như thế nào khi đạt được điều đó?
Bước 3: Điều gì cản tôi tiến bước?
Bước 4: Tôi sẽ làm gì?
Vậy, kế hoạch hành động của bạn sẽ là:
Nếu tôi {rào cản}, thì tôi sẽ {hành động}.
Nguyên lý đằng sau cách làm này nằm ở hai chữ: "Mental Contrasting" - có nghĩa là "tương phản tinh thần". Tương phản tinh thần là cách sắp đặt thực tế phũ phàng (bước 3) ngay bên cạnh tương lai tươi sáng (bước 1 và 2) và đặt kế hoạch cụ thể (bước 4) ngay sau khi hình dung rào cản (bước 3).
Tương phản một: Mơ ước và Thực tại
Ước mơ là điều mà thẳm sâu trong lòng bạn. Nó đại diện cho phần cảm xúc sâu sắc của bạn. Nó có sức mạnh vượt qua nghịch cảnh. Nhưng chỉ mơ ít phút thôi. Bởi nếu bạn sa đà vào mơ mộng, bạn sẽ không còn năng lượng cho việc thực sự bắt tay vào hành động. Ngay sau hình ảnh giấc mơ đẹp đẽ kia, bạn phải trở lại thực tế phũ phàng.
Tương phản hai: Rào cản và Hành động
Điều gì khiến bạn chùn bước? Hãy tập trung vào rào cản từ bên trong lòng bạn và bỏ qua các lý do khách quan. Điều này sẽ kích hoạt suy nghĩ lý trí và mọi tế bào thần kinh trong đầu bạn tập trung cao độ để giải quyết vấn đề. Sự tương phản giữa một bên là rào cản, một bên là hành động không những giúp bạn tập trung hơn trong lúc lên kế hoạch mà còn giúp đầu óc bạn tập trung 'ngầm' trong lúc bạn làm những việc khác. Với sự tập trung này, bạn có thể phản ứng nhanh nhạy hơn khi thời cơ hoặc khó khăn tới làm ảnh hưởng đến kế hoạch của bạn, và kịp thời hành động.
Một vài ví dụ cách ứng dụng tương phản tinh thần:
Về tình cảm.
Ước muốn: Không tranh cãi với vợ.
Kết quả: Cảm thấy thoải mái khi ở nhà.
Rào cản: Muốn tranh luận ngay cho ra chuyện.
Hành động: Im lặng đến khi cảm thấy bình tĩnh hơn để nhận định vấn đề.
Vậy bản kế hoạch của bạn sẽ là:
Nếu tôi muốn tranh luận ngay cho ra chuyện, thì tôi im lặng đến khi cảm thấy bình tĩnh hơn để nhận định vấn đề.
Về công việc.
Ước muốn: Thương lượng về đãi ngộ với sếp đạt kết quả tốt.
Kết quả: Cảm thấy có động lực làm việc.
Rào cản: Không biết cách trình bày những đóng góp của mình.
Hành động: Viết một danh sách những việc mình đã làm tốt trong năm qua và giải thích nó đã đóng góp ra sao cho công ty.
Vậy bản kế hoạch của bạn sẽ là:
Nếu tôi không biết cách trình bày những đóng góp của mình, thì tôi viết một danh sách những việc mình đã làm tốt trong năm qua và giải thích nó đã đóng góp ra sao cho công ty.
Lời kết
Mục tiêu và kế hoạch hành động có thể thay đổi, mơ ước cũng vậy. Điều đó không sao cả, bởi vì trong quá trình hành động, bạn học được rằng mơ ước nào là thực tế và có thể làm được bây giờ, cái nào chưa đúng thời điểm, chưa đủ nguồn lực hoặc chưa cần thiết lúc này. Khi bạn đặt mục tiêu như vậy, bạn sẽ luôn tràn đầy năng lượng để bước tới, với sự tỉnh táo và vẫn không thiếu mộng mơ.