Viết tự do giúp tôi sống tỉnh thức hơn mỗi ngày.

Khi tỉnh thức, chúng ta hành động với sự sáng suốt và quân bình thay vì phản ứng lại với hoàn cảnh.

Một trong những cách để giải quyết vấn đề tốt là bạn phải có bộ nhớ làm việc trống và sẵn sàng để làm nhiệm vụ. Hãy tưởng tượng bạn là một người thợ điêu khắc gỗ. Buổi sáng, bạn bước vào xưởng làm việc, và trên bàn của bạn thì đầy ấp các mẩu gỗ thừa và đủ thứ đồ linh tinh. Bạn không thể nào bắt đầu công việc trong tình trạng như vậy. Bạn cần phải dọn chúng sang một bên. Nhưng giờ hãy tưởng tượng cái mớ bừa bộn đó nằm trong đầu bạn. Và bạn đang cần chính cái đầu ấy sẵn sàng cho một ngày làm việc. Hoặc là sẵn sàng để thư giãn cho một việc không kém quan trọng khác như là một giấc ngủ ngon vào buổi tối.

Nói cách khác, bạn cần một cái đầu tỉnh thức.

Viết tự do mỗi sáng và tối là cách tôi dọn dẹp cái bàn làm việc trong đầu mình.

Viết tự do là một chiến lược viết được phát triển bởi Peter Elbow vào năm 1973. Kỹ thuật này rất đơn giản: Bạn viết các câu và đoạn văn liên tục và không dừng lại. Tôi dùng phần mềm The Most Dangerous Writing App mỗi khi cảm thấy mình bị chây ì và không thể bắt đầu gõ. Phần mềm này đáng sợ ở chỗ nó sẽ tự khắc đóng lại ngay nếu bạn dừng viết lâu hơn 5 giây. Thế là, tôi không còn cách nào khác mà phải gõ liên tục không dừng. Chỉ cần sau khoảng 5 phút khởi động đầy áp lực như vậy thì câu chữ ở đâu trong đầu tôi đã tuôn ra ào ạt. Nhiều bài viết mà bạn đọc ở trên blog này được lấy cảm hứng từ các bài viết tự do tôi viết ngay sau cữ cà phê mỗi sáng. Nhưng lý do chính mà tôi viết tự do không phải là để viết blog mà là để dọn cái bàn làm việc hiếm khi gọn gàng trong đầu mình.

Bốn lý do vì sao viết giúp tôi thực hành lối sống tỉnh thức:

1. Viết để quên.

Khi viết, nghĩa là tôi đang muốn dọn dẹp bàn làm việc và sẵn sàng cho những thứ mới. Tôi để cho vấn đề vừa viết được tạm thời ngủ yên đằng sau đầu, trong lúc tôi làm các việc khác. Tôi sẽ quay lại sau và xử lý chúng khi nào tôi cần hoặc có thời gian (v.d. cuối tuần, cuối ngày,...). Tác dụng của khoảng nghỉ giữa các nhiệm vụ còn gọi là hiệu ứng lồng ấp - incubation effect - có nghĩa là ta sẽ giải quyết vấn đề sáng suốt hơn nếu có các khoảng nghỉ phù hợp giữa các vấn đề. Ví dụ, tôi sẽ chỉ cần viết nhanh một thoáng cảm xúc lo âu nào đó chợt hiện lên, rồi quay trở lại ngay với công việc đang làm. Vào buổi tối, tôi có thể xem lại ghi chép của mình để xem có thể làm gì với cảm xúc đó không hoặc đơn giản là tôi chấp nhận nó.

2. Viết để xử lý cảm xúc.

Tôi viết tất cả những gì trong đầu mình một cách tự do và không sợ phải đối diện với các cảm xúc hay ý nghĩ làm cho tôi khó chịu. Tôi đón nhận cảm giác không thoải mái khi nhìn vào những cảm xúc, nhu cầu và ước muốn sâu sắc nhất. Viết tự do giúp tôi tạo một khoảng cách với các cảm xúc của mình. Khi không đồng hoá mình với cảm xúc, tôi có thể hành động dựa trên sự bình tâm thay vì phản ứng lại bằng những cảm xúc hoặc hành động tiêu cực khác.

3. Viết để suy nghĩ.

Viết giúp tôi suy nghĩ mạch lạc và nhận ra các suy nghĩ độc hại - tức là những kiểu suy nghĩ không giúp cho tôi giải quyết vấn đề mà chỉ khiến tôi thêm lo âu, căng thẳng, tự trách bản thân hoặc các ý nghĩ trầm trọng hoá vấn đề khác. Ngay khi nhận ra mình có những suy nghĩ như vậy, tôi dừng lại, nghĩ xem chúng có giúp ích gì cho tôi hay không. Nếu không, thì tôi mạnh dạn thay đổi suy nghĩ của mình theo hướng có ích hơn. Suy nghĩ có ích là suy nghĩ giúp tôi hành động giải quyết vấn đề từng bước một thay vì chìm trong âu lo.

4. Viết để hành động.

Khi có một điều gì đó mà tôi muốn mình thay đổi, tôi viết nó xuống. Viết ra giúp tôi hình dung rõ ràng những khó khăn thực tế, từ đó tôi lên kế hoạch tốt hơn cho tương lai. Một số câu hỏi gợi ý hành động mà tôi thường dùng:

1. Về thói quen: Thói quen cũ nào tôi muốn bỏ? Thói quen mới nào tôi muốn thay thế?

2. Về dự định: Các dự định trong ngày/ tuần/tháng này của tôi là gì? Có thể sẽ gặp trở ngại nào? Có thể khắc phục được bằng một hành động hoặc suy nghĩ gì?

3. Về ra quyết định: Tôi cần đưa ra quyết định gì? Kết quả sẽ là gì? Vì sao? Tôi sẽ cảm thấy gì? Các bước cần làm tiếp theo là gì?